Wok Tava Nedir? Wok Tava Ne İşe Yarar? Nasıl Kullanılır?

Wok Tava Nedir?

Mutfak kültüründe kendine has bir yeri olan wok tava, özellikle Asya mutfağının vazgeçilmez araçlarından biridir. Peki, wok tava nedir sorusunun yanıtı sadece bir pişirme aracıyla sınırlı mıdır? Bu özel tava, hem lezzet hem de pişirme tekniği açısından mutfağa bambaşka bir boyut katar.

Peki, wok ne demek? Bu kelime, kanton lehçesinde “pişirme kabı” anlamına gelir ve tavanın çok yönlü kullanımını ifade eder. Sebze soteleme, et kızartma, buharda pişirme ve hatta çorba yapımı gibi birçok işlem için uygundur. Tabanı dar, kenarları yüksek olan bu tava, yiyeceklerin içeride rahatça hareket etmesini ve eşit şekilde pişmesini sağlar.

Wok Tavanın Tarihçesi

Çin wok tava, Asya kültürlerinde binlerce yıldır yemek pişirme aracı olarak kullanılmaktadır. Çin kökenli olan bu tava, başlangıçta odun ya da kömür ateşinde pratik ve hızlı yemek hazırlamak amacıyla geliştirilmiştir. İlk wok’lar genellikle dökme demirden üretilmiş olup, yuvarlak dip yapısıyla ters çevrilmiş bir hasır şapkayı andırmaktaydı.

Bu tasarım hem işlevseldi hem de pişirme açısından avantaj sağlıyordu; çünkü dar tabanda yağ hızla ısınırken, yüksek ve eğimli kenarlar da alevle temas ederek tüm tavanın ısınmasına olanak tanıyordu. Küçük porsiyonlardaki yiyecekler, sürekli karıştırılarak kısa sürede ve dengeli biçimde pişirilebiliyordu. Ayrıca, üst üste yerleştirilen buharlı pişirme sepetleri sayesinde aynı anda birden fazla yiyecek pişirilebiliyor, böylece yakıt tüketimi azaltılıyordu.

Zamanla wok tavanın kullanımı Asya’nın farklı bölgelerine yayıldı. Japonya’da “çukanabe”, Tayland’da “kata” olarak bilinirken, Hindistan’da uzun saplı hali “karahi” olarak adlandırılarak geleneksel pişirme araçlarından biri haline geldi. Endonezya’da bu tava “vadcang” ismini aldı. Filipinler’de ise halk bu pişirme aracına o kadar ilgi gösterdi ki, “kava” adıyla büyük boy ve “kavali” adıyla küçük boy olmak üzere iki farklı türünü geliştirdiler.

Wok Tava Ne İşe Yarar?

Birçok kişi, wok tava ne işe yarar sorusunu merak ederken aslında bu aracın mutfakta ne kadar çok yönlü bir görev üstlendiğini fark etmez. Wok tava, yiyeceklerin yüksek ısıda ve kısa sürede pişmesini sağlar ve bu da besin değerinin korunmasına ve lezzetin artmasına katkıda bulunur. Sebzeler canlı rengini ve kıtırlığını kaybetmeden pişerken, etler ise dışı çıtır, içi yumuşak kalacak şekilde pişirilir.

Ayrıca, derin yapısı sayesinde çok az yağla bile kızartma yapılabilen bu tavalar sağlıklı pişirme yöntemlerini desteklemektedir.

Dr.Maya mutfak gereçlerine göz atın.

Wok Tava ve Normal Tava Arasındaki Fark Nedir?

Wok tava ile normal tava arasında belirgin farklar bulunmaktadır ve bu farklar yalnızca şekil değil, işlev açısından da oldukça önemlidir. Wok tavanın tabanı daha dar, kenarları ise oldukça yüksektir. Bu yapı sayesinde yiyecekler sürekli hareket ettirilerek yüksek ısıda pişirilmektedir.

Normal tavalar ise düz tabanlı ve alçak kenarlıdır, bu da ısının daha eşit dağılmasını sağlar ancak yiyecekleri çevirmek daha zor olabilir. Ayrıca wok tava ile yapılan pişirme tekniği, yiyeceklerin çıtır kalmasını ve besin değerlerini daha iyi korumasını sağlar. Normal tavalar genellikle kızartma ve omlet gibi tarifler için tercih edilirken, wok tavalar soteleme, buharda pişirme, derin yağda kızartma gibi çok yönlü işlemler için uygundur.

Wok Tavanın Özellikleri

Wok tavanın öne çıkan en temel özelliği, yüksek ısıyı kısa sürede yansıtan ince yapısıdır. Bu sayede yemekler hızlıca pişer ve içerdikleri aroma korunur. Kenarlarının yüksek olması ise yemeklerin karıştırılarak çevrilmesini kolaylaştırır ve sıçrama riskini azaltır.

Wok tavalar genellikle karbon çelikten yapılır, çünkü bu malzeme hem dayanıklıdır hem de ısıyı çok iyi iletir. Ayrıca dökme demirden veya paslanmaz çelikten üretilmiş versiyonları da bulunur. Sap kısmı çoğunlukla uzun ve tahtadan yapılır, böylece kullanıcı tavanın sıcak kısmına temas etmeden rahatça yemekleri çevirebilir.

Wok Tava Çeşitleri

Tıpkı diğer tava türlerinde olduğu gibi, wok tavalar da kendi içinde çeşitli tasarım, boyut ve malzeme farklılıklarına sahiptir. Farklı pişirme ihtiyaçlarına göre şekillenen bu çeşitlilik, kullanıcıya geniş bir seçenek yelpazesi sunar. En sık tercih edilen malzemeler arasında dökme demir, paslanmaz çelik ve karbon çelik öne çıkar. Gelin, bu wok tava türlerine daha yakından göz atalım:

Döküm Wok Tavalar:

Dökme demirden üretilen bu tavalar, oldukça sağlam ve dayanıklıdır. Ağırlıkları nedeniyle kullanımı biraz güç gerektirebilir, ancak ısıyı dengeli şekilde dağıtarak yiyeceklerin her noktasının eşit şekilde pişmesini sağlar. Kalın yapısı sayesinde yavaş pişirme ve kızartma gibi işlemler için oldukça uygundur. Ancak ısınması biraz zaman alabilir.

Paslanmaz Çelik Wok Tavalar:

Hafif ve dayanıklı yapısıyla öne çıkan paslanmaz çelik wok tavalar, modern mutfaklarda sıkça tercih edilmektedir. Isıyı eşit iletme özellikleri sayesinde pişirme sırasında dengeli bir ısı sağlarlar. Aynı zamanda kolay temizlenebilir olmaları, kullanım sonrasında da pratiklik sunar.

Karbon Çelik Wok Tavalar:

Isıyı hızlı iletme özelliğiyle bilinen karbon çelik wok tavalar, hem hafiflikleri hem de dayanıklılıklarıyla dikkat çeker. Doğru bakım yapıldığında uzun ömürlüdürler ve birçok farklı yemeği hazırlamak için kullanılabilirler. Hareket kolaylığı sağlamaları da büyük bir avantajdır.

Teflon Kaplı Wok Tavalar:

Yapışmaz yüzeyleriyle tanınan teflon wok tavalar, en yaygın kullanılan modellerden biridir. Özellikle hafif pişirme işlemleri için idealdir, ancak yüksek sıcaklıklarda kullanılmaları önerilmez. Temizliği son derece kolaydır ve kullanım sürecini zahmetsiz hale getirir.

Bu wok tava çeşitleri, geniş yüzey yapıları sayesinde karıştırarak pişirme, sebze soteleme veya kızartma gibi pek çok yemek hazırlama yöntemi için idealdir. Siz de mutfaktaki ihtiyaçlarınıza uygun modeli seçerek yemeklerinizi daha keyifli hale getirebilirsiniz.

Wok Tava Nasıl Kullanılır?

Wok tava kullanımı, doğru teknikler uygulandığında oldukça pratiktir ve lezzetli yemekler ortaya çıkarır. Öncelikle söz konusu tavalar yüksek ısıda kullanılmalı, bu nedenle pişirmeye başlamadan önce tava iyice ısıtılmalıdır. Ardından çok az miktarda yağ eklenmeli ve yağ tüm yüzeye yayılmalıdır.

Ayrıca yemek malzemeler sırasıyla eklenmeli, en geç pişen ilk ilave edilmelidir. Yemekleri hızlıca karıştırmak ve tavayı sallamak ise wok pişirme tekniğinin temelidir. Bu teknik ise yiyeceklerin yanmadan, eşit şekilde pişmesini sağlar. Ek olarak, tavanın yüzeyine zarar vermemek için tahta veya silikon spatula kullanılması önerilir. İlk kez kullanılan wok tavalar ise genellikle “seasoning” yani yüzeyini yağla kaplayarak pişirme işlemiyle hazırlanır.

Wok Tavada Ne Pişirilir?

Peki, wok tavada ne yapılır? Wok tava, çok yönlü yapısıyla farklı pişirme tekniklerine uygundur ve pek çok yemek çeşidi için tercih edilir. Sebze soteleri, tavuk veya etli Çin usulü yemekler, erişteler, deniz ürünleri ve hatta yumurtalı tarifler wok ile hızlıca hazırlanabilir. Özellikle yüksek ateşte pişen Asya yemekleri için ideal olan wok, aynı zamanda buharda pişirme aparatıyla sebze veya balık pişirmek için de kullanılabilir.

Ünlü şeflerden özel yemek tariflerine göz atın.

Wok Tavada Hangi Yağlar Kullanılır?

Wok tava yüksek sıcaklıkta pişirme gerektirdiği için kullanılacak yağın dumanlanma noktası oldukça önemlidir. Bu yüzden wok yemeklerinde genellikle yüksek ısıya dayanıklı yağlar tercih edilmelidir. En yaygın kullanılan yağlardan biri yer fıstığı yağıdır.

Ayçiçek yağı da benzer şekilde yüksek ısıya dayanıklı olduğu için uygundur. Susam yağı ise wok yemeklerine karakteristik bir aroma katmak için tercih edilir, fakat genellikle pişirme sonunda eklenir çünkü düşük dumanlanma noktasına sahiptir.

Wok Tava Nasıl Temizlenir?

Wok tavanın doğru şekilde temizlenmesi, hem performansını hem de ömrünü uzatmak açısından oldukça önemlidir. Pişirme işleminden hemen sonra, tava henüz sıcakken temizlenmesi önerilir. Ilık su ile tavayı durulayıp, yumuşak bir sünger veya bezle kalıntıları nazikçe temizlemek yeterlidir. Sert bulaşık telleri veya kimyasal temizleyiciler wok yüzeyine zarar verebilir, özellikle de karbon çelik woklarda bu durum yüzeyin yapışmazlık özelliğini zayıflatabilir. 

Temizledikten sonra ise wok tava mutlaka kurulanmalı, hatta hafifçe ocağa konularak ısıtılmalı ve ince bir tabaka yağ ile kaplanarak koruma sağlanmalıdır. Bu işlem hem paslanmayı önler hem de tavanın yüzeyini korur.

Wok Tava Makinede Yıkanır mı?

Granit kaplamalı ve yapışmaz yüzeye sahip wok tavalar genellikle bulaşık makinesinde yıkanabilir olsa da, bu yöntemin sürekli tercih edilmesi kaplamanın zamanla yıpranmasına neden olabilir. Bu tür tavaların yüzeylerinin uzun ömürlü olabilmesi için elde ve nazikçe yıkanması tavsiye edilir.

Paslanmaz çelik ya da alüminyumdan üretilen wok tavalar için ise bulaşık makinesi kullanımı önerilmez. Bu materyaller, yüksek sıcaklık ve güçlü deterjanların etkisiyle zarar görebilir. Elde yıkama, hem yüzeyin korunmasına hem de ürünün performansının uzun süre sabit kalmasına katkı sağlar.

Bulaşık makinesinde yıkanabilen modeller içinse mutlaka üreticinin temizlikle ilgili talimatlarına uyulmalıdır. Çünkü her ürünün malzemesi ve kaplaması farklılık gösterebilir. Ayrıca, yıkama işleminden sonra tavayı bekletmeden kurutmak, paslanma ve yüzey bozulmalarını önlemek açısından oldukça önemlidir.

Wok Tava Neden Yıkanmaz?

Bazı wok tavalar, özellikle çelik olanlar, zamanla doğal bir koruyucu tabaka olan patina geliştirir. Bu tabaka, yiyeceklerin tavaya yapışmasını engellerken pişen yemeklere özgün bir lezzet katılmasını da sağlar. Ancak bu doğal kaplamanın zarar görmemesi için deterjan gibi kimyasal temizlik ürünlerinden uzak durulmalıdır. Aksi halde, tavaya yapışmazlık kazandıran bu yüzey bozulabilir.

Çelik wok tavaları temizlerken sıcak su ve yumuşak kıllı bir fırça kullanmak idealdir. Isıyla yumuşayan yiyecek kalıntıları, bu şekilde kolayca temizlenebilir ve yüzeye zarar verilmeden hijyen sağlanabilir. Granit kaplamalı ya da yapışmaz yüzeye sahip modellerde de benzer hassasiyet gösterilmelidir.

Sert sünger ve aşındırıcı malzemeler yerine nazik temizlik ürünleri kullanılmalı, temizlik sonrasında ise tava mutlaka iyice kurulanmalıdır. Kısacası, wok tavalara doğru temizlik uygulandığında, hem pişirme performansları yüksek kalır hem de uzun yıllar boyunca güvenle kullanılabilirler.

Wok Tava Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Wok tava satın alırken göz önünde bulundurulması gereken birkaç temel faktör vardır. Öncelikle tavanın yapıldığı malzeme çok önemlidir. Karbon çelik modeller hızlı ısınma ve hafifliğe sahip olurken, dökme demir woklar ise ısıyı daha uzun süre tutar, ancak ağırdır. Paslanmaz çelik veya yapışmaz kaplamalı woklar ise daha az bakım gerektirmektedir.

Tavaların taban tipi de seçim aşamasında oldukça önemli bir kriterdir. Yuvarlak tabanlı woklar geleneksel ocaklarda daha iyi performans gösterirken, düz tabanlı woklar ev tipi ocaklarla daha uyumludur. Sapın uzunluğu ve malzemesi ise kullanıcının rahat hareket etmesini sağlar.